Kuduz hastalığı hayvanlardan
insanlara geçen ve merkezi sinir sistemini tutan viral bir hastalıktır.
Hastalığa etken olan virus insanlara genellikle etkeni taşıyan hayvanın ısırması
sonucu gelişir. Ancak sık olamamakla birlikte etkenin göze bulaşması veya
laboratuar şartlarında solunum yoluyla bulaşabildiği bilinmektedir. Etken virüs
derinin bütünlüğü bozulup infekte tükürüğün içeri girmesine neden olan ısırma
sonucunda vücuda girer. Burada virüs saklanacağı kas dokusuna geçer. Virüs
buradan periferik sinirlere geçer ve bu yolla merkezi sinir sistemine ilerler.
Virüs merkezi sinir sistemine vardığında hızla
yayılarak hastalığı oluşturur. Eğer iyi tedavi edilmezse kısa süre sonra ölüme
neden olabilir. Bugün Amerika’da insanlarda yılda 1-2 kuduz vakası görülmekte
iken, diğer ülkelerde görülme sıklığı daha yüksektir. Buna ilaven bu ülkeler her
yıl binlerce infekte hayvan tespit edilmektir. Kuduz virüsünün kuluçka süresi 10
gün ile 2 yıl arasında değişmektedir. Bununla birlikte pek çok vaka virüsün
alınmasından 20-90 gün sonrasında ortaya çıkmaktadır. İlk 2-10 gün boğaz ağrısı,
halsizlik, sinirlilik, depresyon, ateş yada kusma gibi sinsi ve şüpheli
semptomlar vardır. Kesin spesifik semptomlar ise ısırma yerinde kaşınma, ağrı
yada karıncalanma hissidir. Daha sonraki dönemlerde vakalrın %80’inde
saldırganlık, %20’inde kasılmalar görülür.
Ajitasyon, hiperaktivite garip davranışlar,
ense sertliği, boğaz ağrısı, ses kısıklığı görülebilir. Hidrofobi dediğimiz su
korkusu görülebilir. Bazı olgularda ısırılan bacakta kasılmalar başlar, daha
sonra diğer bacağa yayılır. Kranial sinirlerin tutulumu sonucu mimiksiz yüz
oluşur. Tüm bu dönmelerden sonra koma gelişir, 2 haftaya kadar devam edebilir ve
hemen hemen tamamı ölümle sonuçlanır. Kuduz aşısı yapılmadıkça ölüm
kaçınılmazdır. Bazen ısırılma sonucu kuduz virüsünün dışında başka bir
enfeksiyöz ajan bulaşabilir ve kuduz hastalığını taklit edebilir. Bu noktad
ayırıcı tanını yapılması tedavi şeklinin belirlenmesi açısından önemlidir.
Hayvanlarda kuduz bulguları çok değişken olmakla beraber hayvan için tipik
olmayan davranışlar önemlidir. Yani pasif hayvanın agresif hale gelmesi, gece
ortay çıkan hayvanların gündüz dolaşması gibi. Ağızda köpük görülmesi de
yaygındır. |